بیماری آرتروز یا آرتریت یک گروه از بیماری‌ها است که موجب التهاب مفاصل و درد در آنها می‌شود. این بیماری می‌تواند بر روی هر مفصلی تأثیر بگذارد، اما غالباً مفاصل زانو، دست و باسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. آرتروز می‌تواند به تابش درد، سفتی و کاهش توانایی حرکتی منجر شود و از آنجایی که اغلب افراد در طول زندگی خود آن را تجربه می‌کنند، شناخت و درک این بیماری برای همه لازم است.
انواع آرتروز
آرتروز به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- آرتروزosteoarthritis (OA): این نوع از آرتروز به طور عمده ناشی از ساییدگی و پارگی غضروف مفاصل است. با افزایش سن، غضروف‌ها که به عنوان لایه‌های محافظتی برای مفاصل عمل می‌کنند، ضعیف‌تر می‌شوند و باعث درد و التهاب می‌گردند.
- آرتریت روماتوئید (RA): این بیماری یک نوع آرتروز خودایمنی است که به دلیل حمله سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود، به وجود می‌آید. این نوع آرتروز می‌تواند بر روی چندین مفصل به طور همزمان تأثیر بگذارد و ممکن است به اندام‌های دیگر بدن نیز آسیب بزند.
علل و عوامل خطر
آرتروز علل متعددی دارد که می‌تواند شامل عوامل ژنتیکی، محیطی، آسیب‌های ورزشی، چاقی و همچنین سن باشد. از عوامل خطر مهم برای ابتلا به آرتروز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سن: خطر ابتلا به آرتروز با افزایش سن افزایش می‌یابد.
- جنس: زنان بیش از مردان به آرتروز مبتلا می‌شوند.
- چاقی: بالا بودن وزن بدن فشار بیشتری بر روی مفاصل وارد کرده و می‌تواند خطر ابتلا به OA را افزایش دهد.
- سابقه خانوادگی: تاریخچه خانوادگی ابتلا به آرتروز می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
علائم و نشانه‌ها
علائم آرتروز می‌تواند متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- درد مفاصل: احساس درد در مفاصل که ممکن است به تدریج یا به صورت ناگهانی آغاز شود.
- تورم و التهاب: مفاصل ممکن است متورم و التهاب‌زا شوند.
- سختی مفاصل: اغلب در صبح‌ها و بعد از نشستن طولانی مدت احساس سفتی در مفاصل وجود دارد.
- کاهش دامنه حرکتی: ممکن است فرد نتواند مفصل را به طور کامل حرکت دهد.
تشخیص بیماری
تشخیص آرتروز معمولاً شامل بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و همچنین انجام آزمایش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی (X-ray) و MRI است. این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا از وجود التهاب و آسیب به غضروف مطمئن شود.
درمان
درمان آرتروز به نوع بیماری، شدت آن و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. به طور کلی، درمان‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- درمان‌های غیرجراحی:
- داروها: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌توانند برای کنترل درد و التهاب مفاصل مؤثر باشند. داروهای مسکن و برخی از داروهای بیولوژیک نیز ممکن است تجویز شوند.
- فیزیوتراپی: تمرینات خاص می‌توانند به تقویت عضلات اطراف مفصل و بهبود دامنه حرکتی کمک کنند.
- تغییرات در سبک زندگی: کاهش وزن، افزایش فعالیت بدنی و تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
2. درمان‌های جراحی:
- آرتروسکوپی: جراحی ای minimally invasive که برای حذف بافت آسیب‌دیده از مفصل انجام می‌شود.
- جراحی تعویض مفصل: در موارد شدید، ممکن است نیاز به تعویض کامل یا جزئی مفصل باشد.
3. درمان با طب سوزنی: طب سوزنی می‌تواند به عنوان یک گزینه درمانی برای بیماران مبتلا به آرتروز مورد توجه قرار گیرد. این روش به کاهش درد، التهاب و بهبود عملکرد حرکتی کمک می‌کند و ممکن است به کاهش وابستگی به داروهای مسکن کمک کند
پیشگیری
گرچه پیشگیری کامل از آرتروز ممکن نیست، اما با رعایت برخی نکات می‌توان خطر ابتلا را کاهش داد:
- حفظ وزن مناسب: کاهش وزن می‌تواند فشار کمتری به مفاصل بخصوص زانو وارد کند.
- فعالیت بدنی منظم: ورزش‌های ملایم مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا می‌تواند به تقویت عضلات و حفظ دامنه حرکتی کمک کند.
- تغذیه مناسب: خوردن غذاهای غنی از امگا-3 و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
نتیجه‌گیری
آرتروز یک بیماری گسترده و شایع است که زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از طریق آگاهی از علائم، عوامل خطر و گزینه‌های درمان، می‌توان به مدیریت بهتر این بیماری کمک کرد. اگر شما یا شخصی که می‌شناسید به علائم آرتروز دچار است، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا بهترین برنامه درمانی برای شما تعیین شود. با رعایت سبک زندگی سالم و روش‌های درمان مناسب، می‌توان کیفیت زندگی را بهبود بخشید و به فعالییت‌های روزانه ادامه داد.